جایگاه زبان ترکی و بررسی آن در مقایسه با سایر زبانها
کلیه ی اطلاعات زیراز موسسه ی ائی. ام. تی و آ. ام. تی که در اروپا و آمریکا واقع شده و تحت مدیریت برجسته ترین زبان شناسان اداره می شود، گرفته شده است و همه ساله گزارشهای زیادی را درباره ی زبانها منتشر می کنند و کلیه ی استانداردهای زبان شناسی از این ادارات که دولتی هستند،اعلام می شود. به اطلاعات استخراجی از این موسسات توجه کنید:
- 19% کلمات انگلیسی از زبان ترکی گرفته شده است.
- 92% کلمات فارسی از عربی و ترکی گرفته شده و مابقی بدون هیچ فرمولی تولید شده اند.
- 2% کلمات ترکی از ایتالیایی، فرانسوی و انگلیسی گرفته شده است.
- در هیچ یک از زبانهای بین المللی لغتی از زبان فارسی وجود ندارد.
- 39% کلمات ایتالیایی، 17% کلمات آلمانی و 9% کلمات فرانسوی از زبان ترکی گرفته شده است.
- 100% کلمات ترکی ریشه ی اصلی دارند.
- 100% کلمات انگلیسی، آلمانی ، فرانسوی و ترکی دارای عمق ریخت شناسی هستند.
- 83% کلمات انگلیسی ریشه ی اصلی دارند.
- جملات ترکی 2% ابهام جمله ای ایجاد می کنند.(یعنی اگر یک خارجی زبان ترکی را از روی کتاب یاد بگیرد، پس از ورود به یک کشور ترک زبان مشکلی نخواهد داشت.)
- جملات انگلیسی نیم درصد و جملات فرانسوی تقریبا 1% ابهام تولید می کنند.
- جملات فارسی 67% ابهام تولید می کنند.(یعنی یک خارجی که فارسی را یاد گرفته، به سختی می تواند در ایران صحبت کرده و یا جملات فارسی را درک کند مگر آنکه مدت زیادی در همان جامعه مانده و به صورت تجربی یاد بگیرد ) که این برای یک زبان ضعف نسبتا بزرگی است.
- جملات عربی 8 تا 9% ابهام تولید می کنند.
- معکوس پذیری(ترجمه ی کامپیوتری) کلیه ی زبانها به جز زبانهای عربی و فارسی امکان پذیر بوده و برای عربی خطای موردی 45% و برای فارسی 100% است. یعنی زبان فارسی را نمی توان با فرمولهای زبان شناسی به زبان دیگری تبدیل کرد.
زبان ترکی را شاهکار زبان معرفی کرده اند که برای ساخت آن از فرمولهای بسیار پیچیده ای استفاده شده است. هم اینک زبان ترکی در بیشتر پروژه های بین المللی جا باز کرده است. به مطالب زیر که برگرفته از مجله ی New science چاپ آمریکا و مجله ی International Languages
چاپ آلمان است، توجه نمایید:
- کلیه ی ماهواره های هواشناسی و نظامی اطلاعات خود را به زبانهای انگلیسی، فرانسوی و ترکی به پایگاههای زمینی ارسال می کنند.
- پیچیده ترین سیستم عامل کامپیوتری os2/8 و معمولی ترین windows زبان ترکی را به عنوان استاندارد پایه ی فنوتیکی قرار داده اند.
- کلیه ی اطلاعات ارسالی از رادارهای جهان به 3 زبان انگلیسی، فرانسوی و ترکی علایم پخش می کنند.
- کلیه ی سیسستم های ایونیکی و الکترونیکی هواپیماهای تجاری از سال 1996 به 3 زبان انگلیسی، فرانسوی و ترکی در کارخانه ی بوئینگ آمریکا مجهز می شوند.
- کلیه ی سیستم ها و سامانه های جنگنده ی قرن 21 "جی- اس- اف" که به تعداد هفت هزار فروند در حال تولید است، به 2 زبان انگلیسی و ترکی طراحی شده اند.
همه ی این مطالب نشان دهنده ی استاندارد بودن و بین المللی شدن و اهمیت ژئوپولیتیکی زبان ترکی است. متاسفانه زبان رسمی ما(فارسی) از هیچ قاعده ی فنولوجیکال نیز پیروی نمی کند و دارای ساختار تک دینامیکی است. اما زبان ترکی با در نظر گرفتن تمام وجوه به عنوان سومین زبان زنده ی دنیا شناخته شده است، طی یک دستورالعمل اجرایی در تاریخ مه 1992 رسما از طریق همین موسسات به سازمان بین المللی یونسکو اعلام شده که زبان ترکی در کلیه ی دانشگاهها و دبیرستانهای اروپا و آمریکا جزو درسهای رسمی شود و این مسئله هم اکنون در کلیه ی دانشگاههای اروپا و دانشگاههای مطرح آمریکا اجرا شده و دومین زبانی است که در حال تهیه ی تافل مهندسی دانشگاهی برای آن هستند. اما زبان فارسی رتبه ی 261 را به خود اختصاص داده است آن هم نه به عنوان زبان، بلکه به عنوان لهجه که این زبان را با ساختاری که بتوان جمله سازی مفهومی ایجاد کند، شناخته اندو و اگر روی این مسئله کار جدی نشود، در یادگیری مثلا زبان انگلیسی، ترکی یا فرانسوی مشکل عمده ای ایجاد کرده و می کند و می بینیم که فارسی زبانان برای یادگیری زبان انگلیسی با مشکل عمده ای مواجه هستند، ولی ترک زبانان با مشکل یادگیری و تلفظ مواجه نیستند. این مسئله به رفتارهای مغز انسان برمی گردد که خود دارای بحثهای دامنه داری است و اینکه بسیاری از جملات فارسی بر اساس عادت شکل گرفته اند نه براساس فرمول ساخت و با این وضعیت فرمول پذیری آن امکان ندارد. حال با توجه به اطلاعات فوق می توان فهمید یه چرا باید :
.پارسی را بعنوان 33مین گویش زبان عربی پاس بداریم و تورکی را بعنوان سومین زبان قانونمند و توانمند دنیا ترک کنیم!. 1
2. پارسی را با 60 میلیون متکلم پاس بداریم و ترکی را با 360 میلیون متکلم ترک بکنیم!
3.پارسی را با 2500 سال قدمت پاس بداریم و ترکی را با 7200 سال قدمت ترک بکنیم!
4.پارسی را با 4000 واژه ی اصیل پاس بداریم و ترکی را با 100000 واژه ی اصیل ترک بکنیم!
5.پارسی را با 600فعل اصلی پاس بداریم و ترکی را با 3500 فعل اصلی ترک بکنیم!
6.پارسی را با0 350 فعل غیر اصلی پاس بداریم و ترکی را با 24000 فعل غیر اصلی ترک بکنیم!
7.پارسی را با 11 زمان فعلی پاس بداریم و ترکی را با 46 زمان فعلی ترک بکنیم!
8.پارسی را که 7% از کلماتش ریشه دارند پاس بداریم ترکی را که 100% از کلماتش ریشه دارند ترک بکنیم!
10.پارسی را با 6 آوا پاس داریم و ترکی را با 9 آوا (کاملترین آوای خلقت)ترک بکنیم!
11.پارسی را بعنوان ربان محلی پاس بداریم و ترکی را بعنوان زبان بین المللی ترک بکنیم!
12.!پارسی را بعنوان گلچینی از زبانهای دیگر پاس بداریم و ترکی را بعنوان شاهکار زبان و ادبیات بشری ترک بکنیم
13.پارسی را بخاطر عدم کارایی کامپیوتری پاس بداریم و ترکی را بعنوان استاندارد پایه فونتیکی ویندوز ترک !بکنیم
14. پارسی را بعنوان زبان شعر پاس بداریم و ترکی را بعنوان زبان استاندارد ارسال دیتای رادارهای جهان ترک !بکنیم
15.پارسی زبان رسمی افغانستان و تاجیکستان را پاس بداریم و ترکی زبان استاندارد یونسکو در اروپا و آمریکا را ترک !بکنیم
16.پارسی را با 97000 عنوان کتاب در دنیا پاس بداریم و ترکی را با 450000 عنوان کتاب در دنیا ترک بکنیم!
17.پارسی را که هرگز خط نگارش نداشته پاس بداریم و ترکی صاحب اولین دومین و سومین خط بشری ترک !بکنیم
18. پارسی با 3 درجه صفت را پاس بداریم و را ترکی با 5 درجه صفت را ترک بکنیم!
19.پارسی را با شاهنامه ای افسانه ای پاس بداریم و ترکی را با حماسه دده قورقود ترک بکنیم!
20.پارسی عاری از قوانین آوایی را پاس بداریم و ترکی با وقانین ملودیک بین اصوات و حروف را ترک بکنیم!
دهها دلیل و برهان دیگر وجود دارد که برای بقای زبان پارسی باید از زبان دیرین شیرین هنرین ترکی چشم بپوشیم . آری زبان ترکی خود میتواند خویشتن را حفظ کند این پار سی است که باید دست در دست هم آنرا پاس بداریم چرا که باکوچکترین .وزش بادی و کمترین غفلتی برای همیشه آنرا از دست خواهیم داد
اٶزگه چیراغینا یاغ اولماق بسدیر
حٶرمتلی اوستاد، بٶیوک شهرییار´ا
بیر الیمده قلم، بیر الده کاغاز
خیالیم بویلانیر دامدان، دوواردان
باشیمدا یار باغین گزمک هاواسی
قاپیلار باغلیدیر، یول تاپیم هاردان
حاصارین دالیندا کٶنول وئردیییم
او یار بیر باغ سالیب، سویو بولوردان
هایواسی کهروبا، ناری یاقوتدان
تاغی فیروزه دن، دیوانی گولدن
ماوی ائیوانیندا ساز چالیر زٶهره
بوروجوندا یای چکیب، دایانیب کئیوان
لاییقی وار گیره م قصرینه من ده
قیللی پاپاغیملان، سینیق سازیملان؟
او بو ائحتیشاملا، بو طمطراقلا
قاپیسین اوزومه آچماسا نه وار
شاهلا رعییتین صٶحبتی توتماز
من بیر اوبالییام، اودور شهرییار
گره ک روخصت آلام حئیدربابا´دان
"یوخ" جاوابی بلکه منه وئرمه سین
بیر ده شهرییار´دان فرمانیم واردیر
"شاعیر بیر بیرینی اولور گٶرمه سین؟"
یوخ، من ده سهند′ه م، باشیم اوجادیر
ایچیمده سٶنمه یه ن عئشق آتشی وار
منده صفاسی وار گوللو باهارین
باشیمی توتسا دا قارا بولودلار
لاله لی چیچه کلی چمنلریمده
گلیب یورد سالسا دا چوبان-چولوقلار
یالواررام صفامدان اوز دٶنده رمه سین
شهرییار´ا لاییق "شاه یوردو"م دا وار
کٶنلوم هاواسییلا قول-قاناد آچیر
قاف قالاسین آلماق دئیه اوجالیر
قالخدیقجا بوی آتیر داش دووارلاردا
آلیجی ترلانیم یورولور، قالیر
دووارلار، دووارلار، پولاد اولساز دا
آلماز میشار اوللام، کسیب بیچه ره م
کولونگون بورج آللام فرهاد بابا´نین
بیسوتون اولساز دا، چاپیب گئچه ره م
دووارلار، دووارلار، یول وئرین گئچیم
وولقانام، نفسیم توفان قوپارار
بولودام، ساللانسا قاشیم-قاباغیم
آغلارام، عالمی سئللر آپارار
بیر الیمده اود وار، بیر الیمده سو
بیر اوزوم قاراقیش، بیری باهاردیر
دوستا، ایسته کلییه ایستی قوینوم وار
دوشمانا باخیشیم شاختادیر، قاردیر
ایچیمده بوغولور دادیم، هاراییم
نه دووار هاییما های وئریر، نه یار
نه داشدان سس چیخیر، نه ده قارداشدان
سانکی بوشلوقلاردا ایتیر دالقالار
بیلمیره م بلکه ده بو بیر خیالدیر
یا دا کی سئحردیر منی آلدادان
دئییرلر دیلبریم بولور قصرینده
داردادیر، آسیلیب تپه ساچیندان
سهند´ی قورخوتماز نه سارای، نه سئحیر
محببت دئییله ن بیر افسونوم وار
هم ایسم-ی اعظم´دیر، هم ایسم-ی شب´دیر
باغلی قاپیلاری اوزونه آچار
آچیلین، آچیلین باغلی قاپیلار
محببت نامینا، ایسته ک نامینا
ارییین، تٶکولون دمیر قیفیللار
کٶنول خاطیرینه، اوره ک نامینا
گلیر قولاغیما اینیلتیلری
بوردا بیر شئر داردا قالیب باغیریر
دوغرودان دا من بیر "مورووتسیز"ه م
قارداشیم داردادیر، منی چاغیریر
چکیلین، چکیلین، یول وئرین گئچیم
اوره ییم آلیشیب، آلوو ساچارام
شهرییار بوینونا زنجیر وورالار
چئینه ره م، گمیرره م، دارتیب آچارام
ایشله ییر قولوما دمیر پاخلالار
زنجیر قیجیقدیریر، سانجیر اتیمی
جان قارداش، هله لیک باغیشلا منی
دئیه سه ن اونوتدون اسارتیمی
عزیز شهرییار´یم، باغیشلا منی
اینجیمه، داریلما، فیکرین هاردادیر؟
مورووتسیز دئییل سنین قارداشین
آنجاق سنین کیمی او دا داردادیر
اٶزون دئمه دین کی بیزیم ائللرده
وکیل مووککیلین خرجینی چکه ر،
آنا عئشق اوجاغی سٶنمه سین دئیه
اوره ین اریده ر، چیراغا تٶکه ر؟
هر یانی بیلمیره م، بیزیم دییاردا
هئچ ده خیال دئییل، دوستلوق، محببت
آنجاق ایشیق ساچان ایستی گونه ش ده
بعضن بولود آلتدا گیزله نه ر، البت
نه بیلیم بلکه ده سولطانیم قارداش
ایشین عئیبی بیزیم اٶزوموزده دیر
همین بو ایلقارین دوشگونویوک بیز
گوناه یاددا دئییل، گوناه بیزده دیر
بیر اوووج کلکباز، قومارباز ایله ن
پاکباز اولموشوق، پاک اوتوزموشوق
مرد ایکن، نامرده رحم ائیله میشیک
ایندی نامردلره مٶحتاج اولموشوق
دٶولتلییه ساخسی لازیم اولاندا
ووروب سیندیرمیشیق اٶز کوزه میزی
چیخدیغیمیز قینی به یه نمه میشیک
بیز ائلی آتمیشیق، ائل آتیب بیزی
ائلیمیزه نه گون آغلامیشیق بیز؟
باغین شاختا ووروب، بوستانین یاریب
ائل بیزه نئیله سین، نه گون آغلاسین؟
آغزی اوچوقلاییب، دیلی باغلانیب
ایندی اولان اولوب، گئچدیلر گئچیب
جالانان سو بیر ده کوزه یه دولماز
دالدان آتیلان داش توپوغا ده یه ر
گٶز یاشی تٶکمکله ن یارا ساغالماز
بو گون من سهند´ه م، سن شهرییار´سان
گل باشین اوجالداق قوجا تبریز´ین
بیر کره یادلارین داشینی آتاق
چکه ک قایغیسینی اٶز ائلیمیزین
وفاسیز گوللرین اوستوندن اوچاق
قوناق صداقتلی ائل قوجاغینا
سٶنمه ز عئشقیمیزدن بیر پئیوند سالاق
ائلین شاختا وورموش گول بوداغینا
شاعیریم، دونیانی نئجه گٶرورسه ن
دوز یئییب، دوز قابین سیندیرانلار وار
قدیر بیله ن یارا جان قوربان ائیله
قدیر بیلمه یه نه حئییفدیر ایلقار
اٶزگه چیراغینا یاغ اولماق بسدیر
دوغما ائللریمیز قارانلیقدادیر
یانیب، یاندیرمایاق یادین اوجاغین
ائویمیز سویوقدور، قیشدیر، شاختادیر
دئمیره م، یانمایاق آلوولانمایاق
یانماسین، نئیله سین یازیق پروانه؟
یانمایاق وفاسیز یارین اودونا
یاناق ائلیمیزه، یاناق وطنه!
بیر یئرده قالماقدان داریلدیق، اٶلدوک
دوغما یوردوموزو دولاناق، گزه ک
ائل ایله ن آغلایاق، ائل ایله ن گوله ک
اینجیمیزی وطن ساپینا دوزه ک!
او عزیز دییاردا، دوغما شهه رده
شاعیری جوشدوران صحنه لر چوخ وار
نیسگیللری چوخدور دردلی تبریز′ین
بیری سن اٶزونسه ن، عزیز شهرییار!
بورج آلتیندا یاشاماق یاماندیر، قارداش
بورجلویوق، بورجلویوق هم من، هم ده سن
گٶر نه روزیگاردا، گٶر نه گونده دیر
شهرییار بسله یه ن بو ائل، بو وطن!
چکه ک شئعر توپون، هایدی، قارداشیم
سن حئیدر بابا′یا، من ده سهند′ه
شاعیرین سیلاحی نغمه دیر، سٶزدور
نغمه میز یاییلسین شهه ره، کنده
یازاق، هر میصراعیمیز بیر بایراق اولسون
حقیقت بایراغی، ظفر بایراغی
پارلاسین مایاق تک، یانسین چیراق تک
گله جک مایاغی، اومود چیراغی
ایندیلیک ضعیف بیر داملا اولساق دا
سوزوله ک، ییغیلاق، گٶل اولاق، آخاق
قاریشیق چایلارا، داشقین سولارا
دره لردن گئچه ک، دنیزه چاتاق
شیلتاق لپه لره قوشولاق، جوشاق
سوزه ک دالقالاردا سونالار کیمی
گون وورسون، یاغیشلی بولودا دٶنه ک
اوچاق، هاوالاناق دورنالار کیمی!
اسسین اوستوموزه سویوق کوله کلر
بوزاراق، توتولاق، قارالاق، یاغاق
سئل اولاق، آغنایاق اوجا داغلاردان
یئرلی قایالاری دیبیندن قازاق!
داغلاری قوپاراق، دره لر دولسون
کٶپوکلو سولاری جالایاق دوزه
یاشارسین قوروموش کوللاریم کٶکو
باهاری قایتاراق وطنیمیزه
چایلارا سد ووراق، ظولمه حد ووراق
حاقلارا تاپشیراق حاققی هر یئرده
قیسیر قومساللارا جومماسین سولار
زمیلر گٶز گٶیه تیکمه سین بیر ده
کسه ک عداوتین، کینه نین کٶکون
عئشقدن یئنی بیر قورولوش قوراق
مینه ک شاهابلارا، ایلدیریملارا
گئده ک اولدوزلارا، گونه شه قوناق
سحر بولاغینین آریداق گٶزون
ایشیقلار قایناسین، خارراخار آخسین
چیزینسین یالینجیق، چیلپاق مئشه لر
بو داغلار دٶشونه گول-چیچه ک تاخسین
سهند ده گول آچسین، حئیدربابا دا
اوزه رینده چادیر قورسون شهرییار
باخاق چیچه کله نه ن یوردا، شئعر یازاق
شاعیر ده بختییار، شئعر ده بختییار!
شاعیریم، یوبانما، یولدادیر کروان
قولاق آس، دونیادا گٶر نه بیر سسدیر
باغرینی سیخماسین آتیلان توپلار
قیریلان زنجیردیر، سینان قفسدیر
سهند
""دوشونمــــــــک ""
دوشونورم،
دوشوننمیرم.
سانکی ایسته‌ییرم دوشونم،
دوشوننمیرم.
دویغولاریم قول ـ بوداقدیر.
دوشوننمیرم.
بیلیرسن نییه؟
دوشونمک یاساقدیر.
نه ائدیم،
هارا گئدیم؟
یئر اوزو بوزدو، قاردی.
دؤرت چئورم دیواردی.
دیوارلار قاف داغی
باییردا کؤپک وار
گؤزلری قان چاناغی.
قاپیلار قاپانیب،
خندقه سو باغلانیب،
هارای، هارای،
نه اولدوز وار، نه آی،
تکم، تک.
نه یار ـ یولداش قالیب،
نه کؤمک.
یئر ـ گؤی باش آتیب، یاتیب،
آیاقلارا قارغی باتیب.
سحرین آغ چادری
پولوکلویه دوغرانیب،
قارا نفته بولانیب،
قالاق ـ قالاق قالانیب
وای، ایندی چاخماق چاخاجاقلار،
اود ووروب، منی یاخاجاقلار.
قوی بیدیر ـ بیدیر بیداررانیم،
قوی قناره‌یه آسلانیم،
قوی شیشه تاخیلیم،
قوی یانیم ـ یاخیلیم.
اودولامدان آلوو قالخا،
گؤرنلر گؤره، باخا،
گذرانیمی ائشیده‌لر
ائشیدیب دوشونه‌لر:
«انسان یاخیرلار»
غافیلدان بیر سس باغیریر،
دییه‌سن منی چاغیریر:
- هئی …………
ای بابا …… ای ……..
نه قویوب، نه آختاریرسان،
تیکانلیق سوواریرسان،
«دوشون» گؤر نه واختدیر؟!
غافیلدان داها بیر سس باغیریر
منی یوخ، سسی چاغیریر:
- هئی ……..
نه دئدین؟!
نه سؤیله‌دین؟!
«دوشونمک»؟!
یوخ ـ یوخ!
باش آپارما چوخ!
یاساقدیر ـ یاساقدیر.
‘بولود قاراچورلو سهند’
تهران 24 بهمن 1338
یازان: بولوت قاراچورلو
تورکون دیلی تک سئوگیلی ایسته کلی دیل اولماز
اؤزگه دیله قاتسان بو اصیل دیل اصیل اولماز
اؤز شعرینی فارسا – عربه قاتماسا شاعیر
شعری اوخویانلار ، ائشیدنلر کسیل اولماز
فارس شاعری چوخ سؤزلرینی بیزدن آپارمیش
« صابیر » کیمی بیر سفره لی شاعیر پخیل اولماز
تورکون مثلی ، فولکلوری دونیادا تک دیر
خان یورقانی ، کند ایچره مثل دیر ، میتیل اولماز
آذر قوشونو ، قیصر رومی اسیر ائتمیش
کسری سؤزودور بیر بئله تاریخ ناغیل اولماز
پیشمیش کیمی شعرین ده گرک داد دوزو اولسون
کند اهلی بیلرلر کی دوشابسیز خشیل اولماز
سؤزلرده جواهیر کیمی دیر ، اصلی بدلدن
تشخیص وئره ن اولسا بو قدیر زیر – زیبیل اولماز
شاعیر اولابیلمزسن ، آنان دوغماسا شاعیر
مس سن ، آبالام ، هر ساری کؤینک قیزیل اولماز
چوخ قیسسا بوی اولسان اولیسان جن کیمی شئیطان
چوق دا اوزون اولما ، کی اوزوندا عاغیل اولماز
مندن ده نه ظالیم چیخار ، اوغلوم ، نه قیصاص چی
بیر دفعه بونی قان کی ایپکدن قزیل اولماز
آزاد قوی اوغول عشقی طبیعتده بولونسون
داغ – داشدا دوغولموش ده لی جیران حمیل اولماز
انسان اودی دوتسون بو ذلیل خلقین الیندن
الله هی سئوه رسن ، بئله انسان ذلیل اولماز
چوق دا کی سرابین سویی وار یاغ – بالی واردیر
باش عرشه ده چاتدیرسا ، سراب اردبیل اولماز
ملت غمی اولسا ، بو جوجوقلار چؤپه دؤنمه ز
اربابلاریمیزدان دا قارینلار طبیل اولماز
دوز واختا دولار تاختا – طاباق ادویه ایله
اونداکی ننه م سانجیلانار زنجفیل اولماز
بو « شهریار » ین طبعی کیمی چیممه لی چشمه
کوثر اولا بیلسه دئمیرم ، سلسبیل اولماز