تراکتور سازی

تراکتور سازی

سمبلی  از هویت آذربایجانی

     فوتبال دردوران نوین جهان برای بیشتر مردم جهان معنایی بیش از یک رویداد صرف ورزشی یافته است.

     جایگاه ممتاز و بی رقیب فوتبال در میان رشته های ورزشی گوناگون ، امروز چنان مشهود است که جای هیچ شک و شبهه ای را برای متفکران علوم انسانی نمی گذارد تا از زاویه دیگری به آن نگاه کنند.

    پدیده فوتبال این روزها کلیه عرصه های زندگی انسان را تحت الشعاع  خویش قرار داده است  و رد پای آن در تجارت و اقتصاد ،فرهنگ و اجتماع و بالاخره در سیاست به چشم می آید.

    شاید درک زندگی انسان امروزی بدون تصور فوتبال غیرممکن باشد. فوتبال برای بسیاری از دست اندرکاران این رشته در حکم صنعت و تجارتی پرسود نگریسته می شود.مبالغ مالی هنگفت که از طرف باشگاه های بزرگ به منظور ترانسفر ستارگان فوتبال هزینه می شود بدون توجیه اقتصادی این مبالغ هنگفت قابل بررسی نیست.

      حضور باشگاه های بزرگ دنیا در دنیای بورس، فروش لوازم تولیدی باشگاه ها در اقصی نقاط دنیا، سود عایده از قبال تبلیغات و حق پخش های تلویزیونی بنیان مالی این کارخانه های عظیم پولسازی را تنظیم می کند.

     فوتبال به عنوان پدیده ای همگانی و محبوب درفرهنگ وجامعه مدرن بیش از یک عنصر سرگرمی ساز تلقی می شود. نوع ادبیات و رفتار تماشا گران فوتبال در کشورهای مختلف نمادهایی از فرهنگ و تمدن آنها را به نمایش می گذارد. موج فوتبال نه با رسانه و نه  با جنگ که  به واسطه طرفدارانش  مرزها را برای فرهنگ کشورهای صاحب فوتبال می گشاید.

و اما فوتبال و سیاست.... 

    شاید درنگاه اول درک رابطه فوتبال وسیاست کمی  مشکل به نظر برسد اما امروز دیگرمرزهای فوتبال در داخل مستطیل سبز نمی گنجد. بسیاری ازباشگاه های فوتبال درجهان از دل تضادهای هویتی، طبقاتی ، منطقه ای،مذهبی وحتی زبانی برآورده اند و بنابراین تقابل آنها  تبدیل به نبردی سیاسی درزمین فوتبال شده است.

     فوتبال در این معنا امری سیاسی تلقی می شود که درغیاب بازی های دیپلماتیک و جنگ های بی حاصل همه چیز را موکول  به تلاش٢٢ بازیکن وگردش  توپ در زمین می کند.

     تضاد طبقاتی طرفداران دو تیم بوکاجونیورز و ریورپلاته دربوینس آیرس که هر کدام نمایندگی قشرهای خاصی از اجتماع را بر عهده دارند همواره در بازی های این دو تیم به چشم می آید.

    بازی های  سلتیک و رنجرز در شهر گلاسکو برای هواداران دو تیم خاطره جنگ های داخلی  پروتستان ها و کاتولیک ها را زنده می کند.سلتیک تیمی است که نماینده جامعه کاتولیک دربریتانیا شناخته می شود وبه همین خاطردر ایرلند شمالی که همواره  با جریان های مذهبی  کاتولیک و گرایشات استقلال طلبانه شناخته می شود طرفداران بسیاری داشته است.

     بازی سلتیک  کاتولیک و رنجرز پروتستان در بریتانیا این تضاد مذهبی و سیاسی دیرین را به نوعی در زمین بازی تجدید خاطره می کند. اما شاید معنای درهم آمیختگی سیاست و فوتبال را باید در اسپانیا و کاتالان جست. رقابت بارسلون  و رئال مادرید که تداعی کننده تضاد هویت کاتالان و ماتادورهاست. ایالت کاتالان در اسپانیا که زبان و فرهنگی متفاوت از مادریدیها وزبان اسپانیایی دارد درطول تاریخ گرایشات هویت طلبانه ومنطقه ای داشته است.

     بارسلون نمادی است  ازاین گرایشات هویت طلبانه ومنطقه گرا که دردربی ال کلاسیکوبه خوبی جدال مرکز وپیرامون را به تصویر میکشد.این که بارسلون وایالت کاتالان دردوره  فرانکو پایتخت اسپانیای آزاد و جمهوری به شمار می رفت و با حمله ارتش فرانکو تسخیر شد بر دشمنیهای هوادران دو تیم افزوده است.  بازی بارسلون و رئال مادرید بازی  است که جدال دو گفتمان مرکز وپیرامون،هویت طلبی و ملی گرایی ،فدرالیسم و سانترالیسم ،پادشاهی و جمهوری را درقالب ادبیات فوتبالی تکرار می کند.این روزها حضور تیم تراکتورسازی در لیگ برتر و حضور چشم گیر تماشاگران فوتبال در تبریز که عادت  به دو قطبی قرمز و آبی  پایتخت دارد همه دست اندرکاران و کارشناسان  فوتبالی را به تعجب واداشته است .

      برای لیگ برتری که همیشه با دو قطب پرطرفدار قرمز و آبی شناخته  می شود درک ریشه هواداری فوتبال در آذربایجان قابل لمس نخواهد بود. در این چند هفته ای  که  ازلیگ برتر گذشته است میانگین تعداد تماشاگران تراکتورسازی  حتی از دو تیم پیروزی و استقلال  هم بالاتر بوده است تا به زعم خیلی از کارشناسان رکورد محبوبیت فوتبالی شکسته شود.

    نگاهی به خیل هواداران تراکتورسازی در آذربایجان به خوبی ثابت می کند  که ما با  یک نمونه بومی فوتبال سیاسی مواجه هستیم. در آذربایجان قریب به اتفاق مردم هوادار این تیم هستند وبا دید و نگرش هویتی به تیم خود بینشی سیاسی را در فوتبال نمایش می دهند.

    برای مردم آذربایجان این تیم نماینده چیزی فراتر از  یک امر فوتبالی است و  به عبارت بهتر تراکتورسازی نماد و  سمبلی برای وحدت هویت طلبان ترک تبدیل شده است تا بدینوسیله بتوانند به طور واضح تر و آشکارا مطالبات خود را به گوش مسئولین کشوری برسانند، مطالبات به حقی که سالهاست که در نتیجه سیاست های غلط دولتمردان کشور ما به آن بی توجهی شده وگاه نیز با آن به مقابله پرداخته اند. برای هواداران پرشمار تراکتورسازی در آذربایجان این تیم هویت آذربایجان را با خود به یدک می کشد و لاجرم سزاوار حمایت و تشویق است.گویا برای فوتبال در ایران عصر جدیدی آغازشده است.

       تراکتور واستادیوم های مملو از تماشاگر که با تشویقهای مداوم و ترکی خودخاطرات بازیهای بزرگ را زنده می کنند.در اینجا فوتبال باهویت ما آمیخته است و بعید  است این سکوها به این زودی ها خالی شود...

                             یاشاسین آذربایجان...

یئل یاتار طوفان یاتار

                      یاتماز تیراختور بایراقی